Cách chọn mua và bảo quản sáo trúc
1. Vì sao cần biết cách chọn mua và bảo quản sáo trúc?
Sáo trúc là nhạc cụ dân gian quen thuộc, dễ học, giá thành hợp lý. Tuy nhiên, để có được một cây sáo âm chuẩn, dễ thổi và bền đẹp, người chơi cần biết cách chọn mua. Bên cạnh đó, sáo trúc được làm từ tre, nứa – chất liệu tự nhiên nên dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết, độ ẩm, mối mọt. Nếu không biết cách bảo quản sáo trúc thì sáo nhanh xuống cấp, âm thanh bị sai lệch.
Do đó, việc chọn đúng cây sáo chất lượng và bảo quản sáo trúc đúng cách không chỉ giúp bạn chơi nhạc hay hơn, mà còn kéo dài tuổi thọ của nhạc cụ.
2. Tiêu chí chọn mua sáo trúc chất lượng
2.1. Chất liệu làm sáo
Tre, nứa già: Được chọn từ cây trên 3 năm tuổi, chắc, ít cong vênh.
Bề mặt nhẵn, ít mắt: Giúp âm thanh trong trẻo, dễ thổi.
Trúc phơi khô tự nhiên: Độ bền cao, ít nứt gãy theo thời gian.
2.2. Âm chuẩn và dễ thổi
Cây sáo tốt phải cho âm thanh chuẩn cao độ, không bị chênh phô.
Khi thử, thổi các nốt liền nhau, nếu tiếng sáo đều, vang, không rè thì đó là cây sáo đạt chuẩn.
Người mới học nên chọn sáo tông C hoặc D, dễ tập luyện.
2.3. Độ hoàn thiện
Khoan lỗ tròn đều, mịn: Giúp ngón tay bấm thoải mái.
Khoét âm chính xác: Đảm bảo âm thanh phát ra đúng chuẩn.
Bóng mịn, không xước: Thể hiện sự tỉ mỉ của nghệ nhân chế tác.
2.4. Thương hiệu và nơi mua
Nên chọn mua sáo tại các cửa hàng nhạc cụ uy tín hoặc các nghệ nhân nổi tiếng.
Tránh mua sáo trôi nổi, giá quá rẻ vì dễ gặp hàng kém chất lượng.
Một cây sáo trúc chất lượng thường dao động từ 150.000 – 500.000 đồng, tùy loại và độ hoàn thiện.
3. Cách thử sáo trước khi mua
Quan sát bên ngoài: Cây sáo thẳng, không cong vênh, không nứt.
Thổi nốt cơ bản: Kiểm tra nốt Đô (C), Rê (D), Mi (E) xem có bị chênh không.
Chạy gam: Thổi từ thấp đến cao, nếu âm vang đều, không nghẹt là sáo tốt.
Thử âm rung (vibrato): Một cây sáo chuẩn sẽ cho tiếng rung mềm mại, không bị gắt.
Cảm giác tay: Lỗ bấm vừa vặn, dễ di chuyển ngón, không gây mỏi.
👉 Người mới học nên nhờ thầy hoặc bạn bè biết thổi sáo đi cùng để chọn đúng cây phù hợp.
4. Những sai lầm thường gặp khi chọn mua sáo trúc
Chỉ chọn vì đẹp: Nhiều cây sáo trang trí hoa văn bắt mắt nhưng âm thanh kém.
Chọn theo giá rẻ: Sáo quá rẻ thường làm từ tre non, nhanh hỏng, sai âm.
Không thử trước khi mua: Dẫn đến mua phải cây sáo khó thổi, không chuẩn âm.
Không để ý đến tông: Người mới cần chọn tông dễ thổi, tránh tông cao gây khó học.
5. Cách bảo quản sáo trúc tốt nhất
5.1. Lau khô sau khi thổi
Sau khi tập, trong ống sáo sẽ có hơi nước. Nếu để lâu, sáo dễ bị ẩm mốc. Hãy dùng que lau hoặc vải mềm chèn vào để làm sạch bên trong.
5.2. Tránh ẩm mốc và nhiệt độ cao
Không để sáo ở nơi ẩm ướt, gần nhà tắm, bếp.
Tránh phơi nắng gắt hoặc để gần nguồn nhiệt cao vì dễ gây nứt.
Nên bảo quản ở nhiệt độ phòng, thoáng mát.
5.3. Phơi nắng nhẹ định kỳ
Mỗi tháng, bạn có thể mang sáo ra phơi nắng nhẹ (7–9h sáng) trong 10–15 phút để chống ẩm và mối mọt.
5.4. Dùng túi vải hoặc hộp bảo quản
Bảo quản sáo trúc trong túi vải mềm hoặc hộp gỗ để tránh va đập, đồng thời hạn chế bụi bẩn.
5.5. Kiểm tra định kỳ
Quan sát xem thân sáo có bị nứt, mốc không.
Kiểm tra lỗ bấm có bị tắc bởi bụi bẩn.
Nếu có vấn đề, nên mang đến nơi uy tín để sửa chữa.
6. Cách sử dụng để sáo bền hơn
Thổi vừa đủ hơi, không nên thổi quá mạnh làm hỏng âm.
Khi mới tập, hạn chế thổi liên tục nhiều giờ, tránh làm thân sáo nóng ẩm.
Không để trẻ em nghịch làm rơi, gõ mạnh vào vật cứng.
Với sáo gắn phụ kiện (dây treo, tua rua), nên kiểm tra thường xuyên để không ảnh hưởng âm.
7. Lợi ích khi chọn đúng và bảo quản sáo trúc tốt
Âm thanh trong trẻo, chuẩn cao độ, giúp luyện tập hiệu quả.
Dễ dàng tiến bộ khi học thổi, không nản vì sáo khó sử dụng.
Tăng tuổi thọ nhạc cụ, có thể sử dụng nhiều năm.
Tiết kiệm chi phí vì không phải mua sáo mới thường xuyên.
Giữ gìn giá trị văn hóa, bởi mỗi cây sáo tốt là một tác phẩm nghệ thuật.
8. Kết luận
Một cây sáo trúc tốt không chỉ giúp bạn chơi nhạc dễ dàng hơn mà còn mang lại sự hứng thú và cảm hứng âm nhạc. Vì vậy, hãy dành thời gian để chọn mua sáo chất lượng và bảo quản sáo trúc đúng cách.
Nếu bạn là người mới, hãy bắt đầu từ một cây sáo tông C hoặc D, mua tại cửa hàng uy tín. Đồng thời, nhớ lau sạch, tránh ẩm mốc và bảo quản cẩn thận. Với sự chăm chút ấy, cây sáo sẽ đồng hành cùng bạn trong suốt hành trình âm nhạc – từ những nốt đầu tiên cho đến khi bạn tự tin cất lên những giai điệu đầy cảm xúc.